5 Dakikada Olağanüstü Hal Kararı: Çığnenen Güney Kore Anayasal Düzeni

"5 Dakikada Sona Eren Bakanlar Kurulu Toplantısı, Güney Kore Anayasa Tarihinin Önemli Bir Sorunsalı"

Olağanüstü hal, ulusal olağanüstü durumlar sırasında uygulanan aşırı bir önlemdir ve halkın temel haklarını ve yargı yetkisini bile orduya devreden ciddi bir karardır.
1980 yılında Chun Doo-hwan rejimi bile olağanüstü hal ilan ederken Bakanlar Kurulu toplantısı düzenlemiş ve tüm prosedürleri yazılı olarak kaydetmiştir. Onların meşruluğu eleştirilmeyi hak etse de, en azından bir kayıt bırakmışlardır.
Peki 2024 yılında Yoon Suk-yeol hükümeti ne yapıyor?
Sadece 5 dakikada Bakanlar Kurulu toplantısını bitirmiş ve konuşma özetini, imzaları, hatta gündem maddelerini bile kaydetmemiştir.
Bu, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün en temel ilkelerini bile görmezden gelen bir davranıştır. Demokrasiyi çiğneyen bir vahşeti işleyen Chun Doo-hwan bile koruduğu prosedürü görmezden gelen bu karar, Güney Kore anayasa tarihinde derin bir leke bırakmaktadır.

1. Anayasal düzeni korumak için 'Olağanüstü hal' ilanı

Olağanüstü hal nedir?

Anayasanın 77. Maddesine göre Cumhurbaşkanı, iç savaş veya dış tehdit gibi ulusal olağanüstü durumlar halinde sıkıyönetim ilan edebilir. Sıkıyönetim, sınırlandırılmış sıkıyönetim ve olağanüstü hal olarak ikiye ayrılır ve olağanüstü haliç savaş veya harp gibi aşırı durumlarda uygulanır ve genel yönetim yetkisi ve yargı yetkisi ordunun eline geçer. Bu, halkın temel haklarını büyük ölçüde sınırlandıran çok güçlü bir önlemdir.

Bu nedenle, olağanüstü hal çok dikkatli ve titiz bir prosedüre göre uygulanmalıdır.

Anayasanın 89. Maddesiönceden Bakanlar Kurulu'nda mutlaka görüşülmesi gerektiğini şart koşmaktadır.
Ayrıca, Kamu Kayıtları Yönetimi Yasası'nın 17. Maddesine göre, Cumhurbaşkanının katıldığı önemli toplantılar için mutlaka toplantı tutanağı, stenografik kayıt veya ses kaydıtutulmalıdır.

Ancak bu Bakanlar Kurulu toplantısı sadece 5 dakika sürdü,
ve konuşma özetleri bile kaydedilmedinoktasında prosedürel meşruiyet konusunda ciddi şüpheler uyandırmaktadır.

2. Bakanlar Kurulu'nun prosedürel sorunları: Kayıtsız kararlar

① Kayıtlar neden önemlidir?

Kayıtlar demokrasinin temelidir.

Devletin önemli karar alma süreçlerinde, hangi görüşmelerin yapıldığı ve hangi kararlara göre sonucun alındığı, kayıtlar şeffaflığı ve sorumluluğu garanti eder.

Anayasanın 82. Maddesi Cumhurbaşkanının tüm yasal işlemlerinin yazılı olarak yapılmasıgerektiğini belirtmektedir.
Bakanlar Kurulu Yönetmeliği'nin 3. Maddesine göre, tüm gündem maddeleri tasarı biçiminde sunulmalıve Bakanlar Kurulu'nda görüşülüp incelenmelidir.

Ancak bu Bakanlar Kurulu toplantısında

Toplantı tutanağı tutulmadı,
ve İçişleri Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı tarafından gündem maddelerinin sunulmadığını açıkladı.

Bu durum açıkça yasa ve yönetmelik ihlali olarak yorumlanabilir.

② Quorum sorunu

Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı ve 21 Bakan'dan oluşur ve 11 veya daha fazla üyenin katılımıylatoplanabilir.

Olağanüstü hal ilanı toplantısına 11 kişi katılmış ve toplantı için gerekli koşulu karşılamıştır.
Ancak, toplantı tutanağının hazırlanmaması ve Bakanların konuşmalarının bile kaydedilmemesi nedeniyle, yeterli bir görüşmenin yapılıp yapılmadığına güvenilemez.

③ Kamu Kayıtları Yönetimi Yasası ihlali şüphesi

Kamu Kayıtları Yönetimi Yasası'nın 17. MaddesiCumhurbaşkanının katıldığı tüm önemli toplantılar için stenografik kayıt veya ses kaydı tutulması gerektiğini belirtmektedir.
Hatta, Savunma Bakanlığı bile olağanüstü hal gündem maddelerini hazırlamadığını bildirmiştir ve bu, Bakanlar Kurulu Yönetmeliği ve Kamu Kayıtları Yönetimi Yasası'nın her ikisini de ihlal eden ciddi bir konudur.

3. Meclis'in kaldırma talebi ve ardından gelen sorunlar

4 Aralık sabahı, Meclis olağanüstü halin kaldırılması talebi kararını kabul etti.
Buna göre, saat 04:27'de 2 dakika süren bir Bakanlar Kurulu toplantısı yapıldı ve olağanüstü hal kaldırıldı.

Ancak bu da konuşma özetlerinin hiç kaydedilmediği,
Savunma Bakanlığı'nın sunum açıklaması dışında Bakanların görüşlerinin olmadığı, yanıt metinlerinden anlaşılmaktadır.

Bu, basit bir idari eksiklik değil, devlet kayıt yönetiminin ilkelerini ve demokrasinin temel yapısını sarsan ciddi bir sorundur.

4. Bu sorun neden ortaya çıktı?

Uzmanlar bu konuyu şu şekilde yorumluyorlar:

1. Prosedürel meşruiyetin eksikliği

Olağanüstü hal, anayasal düzenin aşırı durumlarda uygulanan bir önlem olduğundan, her karardan daha şeffaf ve dikkatli olmalıdır. Ancak kayıtsız 5 dakikalık bir toplantı bunu haklı çıkaracak bir gerekçe oluşturmuyor.

2. Kamu kayıtlarının imha edilmesi ve gizlenmesi endişesi

"Kayıt yok" cevabı Cumhurbaşkanlığı'ndan basit bir idari hata değil, kasıtlı bir gizleme olasılığıuyandırıyor. Bu, halkın bilgi edinme hakkını ve hükümetin sorumluluğunu ciddi şekilde ihlal ediyor.

5. Hatırlamamız gereken noktalar

Bu olay, Güney Kore demokrasisinin temelini oluşturan hukukun üstünlüğü ve şeffaflığın önemini hatırlatıyor.

Devlet, halkın temel haklarını sınırlandıran önemli kararlar alırken tüm süreci şeffaf bir şekilde açıklamalıdır.
Halkın güveni, bu prosedürel meşruiyet ve kayıtlar sayesinde oluşur.

6. Olağanüstü hal ilanı prosedürü, Chun Doo-hwan rejimi bile uygularken Yoon Suk-yeol hükümeti neden uygulamadı?"

Olağanüstü hal, halkın temel haklarını büyük ölçüde sınırlandıran önemli bir önlemdir ve anayasal düzeni ve demokrasinin temelini sarstığı için sıkı bir prosedür gereklidir.

1980 yılında Chun Doo-hwan rejimi, olağanüstü hal ilanı sürecinde Bakanlar Kurulu toplantısı düzenleyerek görüşme yapmış ve ilanla ilgili belgeleri hazırlayarak katılımcılardan imza almıştır. Tüm bu prosedürler yazılı olarak kaydedilmiş ve daha sonra kayıt olarak saklanmıştır.
Bu, demokrasinin ihlal edildiği yönündeki eleştirilere rağmen, en azından prosedürel bir meşruiyet sağlamaya çalıştıklarını göstermektedir.

Ancak 2024 yılında Yoon Suk-yeol hükümetinin olağanüstü hal ilanı sürecinde

Sadece 5 dakika içinde toplantı bitirilmiş,
Konuşma özeti ve gündem maddeleri kaydedilmemiş,
ve imza gibi yazılı prosedürler de uygulanmamıştırve bu durum prosedürel meşruiyetin bile bulunmadığını göstermektedir.

Chun Doo-hwan rejiminin bile uyguladığı prosedürü Yoon Suk-yeol hükümetinin görmezden gelmesi, anayasa ve Kamu Kayıtları Yönetimi ilkesini açıkça ihlal ettiği için demokrasinin ciddi bir gerilemesini göstermektedir.

"Prosedürler, gücün sorumluluğunu kanıtlar."

Prosedürleri atlayan bir gücün uygulaması, demokratik bir toplumda meşruiyetini kaybedecektir.

Sonuç: Prosedür eksikliği, sorumluluk eksikliğidir

Demokrasi, şeffaflık ve prosedürler aracılığıyla güven kazanır. Ancak Yoon Suk-yeol hükümeti, olağanüstü hal gibi önemli bir konuyu kayıt bile tutmadan ele alarak halkın önünde sorumluluk alacak bir tavır sergilememiştir.
Bu, basit bir idari hata olarak değerlendirilemez. Kayıtsız güç, sorumsuz bir güçtür ve sorumsuz güç halkın güvenini kaybeder.
Chun Doo-hwan rejiminin bile uyguladığı prosedürü Yoon Suk-yeol hükümeti görmezden geldiyse, meşruluğu nerede aranacaktır?
Halk için güce sahipse, önce sorumluluk alma cesaretini göstermelidir, değil mi?
Güney Kore demokrasisi asla prosedürsüz gücü kabul etmeyecektir.