Güney Kore Cumhurbaşkanı Görevden Alınması Kabul Edildi, Başbakan Vekalet Eden

Güney Kore siyasi tarihine kazınan bir başka kayıt: Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol hakkında azil önergesinin kabulü!

14 Aralık 2024'te, Güney Kore Ulusal Meclisi'nde Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol hakkında azil önergesi kabul edilerek cumhurbaşkanının görevleri askıya alındı. Bu durum, halkı, siyasi çevreleri ve uluslararası toplumu büyük bir şok dalgasıyla etkilemiş ve Güney Kore demokrasisi tarihinde yeni bir sayfa açmıştır.
Azil gerekçeleri arasında anayasa ihlali, iç savaş eylemi ve anayasal düzeni yıkma gibi ciddi sorunlar yer alıyor ve bu nedenle Başbakan Han Deok-soo cumhurbaşkanlığı yetkilerini vekaleten yürütmeye başladı. Azil önergesinin kabul edilmesinin arka planı, anlamı, ardından gelecek Anayasa Mahkemesi karar süreci ve kamuoyu hakkında daha ayrıntılı bilgi edineceğiz.

1️⃣ Azil önergesi nasıl kabul edildi?

Bu, anayasa ve yasaları ihlal eden ciddi bir gerekçe olarak görüldüğü içindir.
Azil önergesinin kabul edilmesinin ardından cumhurbaşkanının görevleri askıya alındı ve Başbakan Han Deok-soovekaleten ülke yönetimine başladı.

A. Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol hakkında azil önergesinin kabulü! Görevden uzaklaştırma süreci ve zaman çizelgesi özeti 📰

14 Aralık 2024, anayasa tarihinde kalıcı bir iz bırakan bir gündü. Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol hakkında azil önergesi Meclis'ten geçti ve görevleri askıya alındı. 2004 yılında eski Cumhurbaşkanı Roh Moo-hyun ve 2016 yılında eski Cumhurbaşkanı Park Geun-hye'den sonra üçüncü örnek olarak kayıtlara geçti.

Artık Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol'un görevleri 14 Aralık öğleden sonra 19:24'teaskıya alındı ve Başbakan Han Deok-soo cumhurbaşkanlığı yetkilerini vekaleten üstlendi. Bu sürecin nasıl işlediğini detaylı olarak inceleyeceğiz. 😊

1) Azil önergesinin kabulü

Cumhurbaşkanı Yoon'un azil önergesi, 300 milletvekilinin tamamının katılımıyla Meclis Genel Kurulu'nda görüşüldü.
Sonuçlar şöyleydi:

Zaman: 14 Aralık 2024, öğleden sonra 16:00
Sonuç: 300 milletvekilinden 204'ü kabul, 85'i red, 3'ü çekimser, 8'i geçersiz oy kullanarak kabul edildi.
- Kabul için gereken 200 oyu 4 oy farkla geçti.
Azil önergesinin kabul edilmesi için meclis üyelerinin 2/3'ünün (200 kişi) kabul etmesi gerekiyordu ve 204 kabul oyu ile kabul edildi.
Halkın Gücü partisinden en az 12 çekimser oyun olduğu tahmin ediliyor.

2) Kararın iletilmesi

Zaman: Akşam 19:00 civarı
Azil önergesinin kabul edildiğine dair karar, Meclis Adalet Komisyonu Başkanı tarafından Anayasa Mahkemesi ve Cumhurbaşkanlığı'na iletildi.

3) Görevden uzaklaştırmanın yürürlüğe girmesi - Belgenin teslim edildiği andan itibaren resmi olarak yürürlüğe girdi

Zaman: 14 Aralık 2024, akşam 19:24
Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol resmi olarak görevden uzaklaştırıldı.
Ardından cumhurbaşkanlığı yetkileri Başbakan Han Deok-soo tarafından yürütüldü.

4) Vekalet yönetimine geçiş

Başbakan Han Deok-soo'nun rolü: Silahlı kuvvetlerin başkomutanlığı, dış politika yetkisi, yasa tasarısı veto yetkisi gibi cumhurbaşkanının yetkilerini devraldı.
Gelecekteki olasılıklar: Başbakan Han da olağanüstü hal ilanına ilişkin soruşturma altında olduğundan, eğer onun da görevleri askıya alınırsa, Başbakan Yardımcısı Choi Sang-mok'un vekaleten görev üstlenmesi olasılığı da var.

B. Geçmiş örneklerle karşılaştırma

Eski Cumhurbaşkanı Park Geun-hye: 9 Aralık 2016'da azil önergesi kabul edildi → Akşam 19:00'da görevden uzaklaştırma yürürlüğe girdi (Toplam 173 dakika sürdü)
Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol: Yaklaşık 2 saat 24 dakika sonra (Toplam 144 dakika sürdü) görevden uzaklaştırıldı, işlem eski Cumhurbaşkanı Park Geun-hye'nin görevden uzaklaştırılmasına benzer şekilde gerçekleşti.

Anayasa Mahkemesi önümüzdeki 180 gün içindeazil kararını verecektir. Eğer azil kararı verilirse, Yoon Suk Yeol Cumhurbaşkanı Park Geun-hye'den sonra görevde iken görevden alınan ikinci cumhurbaşkanı olarak tarihe geçecektir.

Azil kararının verilmesi durumunda erken seçim 2024 Nisan-Ağustos ayları arasında yapılması öngörülüyor. Buna karşılık, azil kararı verilmezse Yoon Suk Yeol görevine geri dönecektir.

2️⃣ Azil gerekçeleri, sorun neydi?

Azil gerekçeleri temelde üç başlık altında toplanıyor:

✅ Anayasaya aykırı olağanüstü hal ilanı

Cumhurbaşkanı Yoon, anayasayı ve yasaları ihlal ederek olağanüstü hal ilan etti.
3 Aralık'ta ilan edilen olağanüstü hal, anayasanın gerektirdiği prosedürleri ve koşulları karşılamıyordu.
Bu, halk egemenliği ve kuvvetler ayrılığı ilkesinizedeleyen yasa dışı bir hareket olarak kabul edildi.

✅ İç savaş eylemi

Azil önergesinde Cumhurbaşkanı Yoon'un olağanüstü hali aylar öncesinden detaylı bir şekilde planladığına dair bulgularyer alıyor.
Bu durum, Meclis çalışmalarını engelleme ve siyasi muhalifleri bastırma girişimi olarak eleştirildi.
Sonuç olarak, demokratik düzeni bozan iç savaş eylemi olarak değerlendirildi.

✅ Anayasal düzeni yıkma

Olağanüstü hal, halkın temel haklarını ihlal etmiş ve demokrasiyi ve anayasal düzeni ciddi şekilde zedelemiştir.
Meclis, bunu görmezden gelemezdi.

3️⃣ Anayasa Mahkemesi'nin rolü ve gelecek takvim

Azil önergesinin kabul edilmesinin ardından, artık iş Anayasa Mahkemesi'ne düştü.
Anayasa Mahkemesi, 180 gün içinde azil davasını sonuçlandırmak zorunda.
Anayasa Mahkemesi azil kararını onaylarsa Cumhurbaşkanı Yoon görevden alınacak, reddederse görevine geri dönecektir.

1) Anayasa Mahkemesi'nin temel işlemleri

1. Başkan yargıç seçimi: Davanın sorumlu yargıcı atanır.
2. Dosyaların incelenmesi: Yargıçlar kanıtları ve dosyaları dikkatlice inceler.
3. Açık duruşma: Cumhurbaşkanı ve Meclis tarafları savunmalarını yapar.
4. Son karar: 9 yargıçtan 6'sının oy birliğiyle görevden alma kararı verilir.

2) 9 yargıçlı sistemin değişkeni

Şu an Anayasa Mahkemesi'nde 9 yargıç bulunmadığı için oy birliğine ihtiyaç var.
Ancak Meclis 3 yeni yargıç atarsa, azil kararının verilme olasılığı artabilir.

4️⃣ Halkın ve siyasi çevrelerin tepkisi

✅ Halkın tepkisi

Azil önergesinin kabul edilmesinin ardından yapılan kamuoyu araştırmalarına göre:

Halkın %73,6'sı azli destekliyor.
Bölgelere göre de, Daegu ve Gyeongsangbuk-do gibi muhafazakar bölgelerde bile destek oranı yüksek çıktı.
Özellikle 20 ve 30 yaş arasındakilerin %80'in üzerinde yüksek bir destek oranıvardı.

✅ Siyasi çevrelerin tepkisi

Halkın Gücü partisinde de iç çatışmalar yaşandı.

Jang Dong-hyeok, Jin Jong-o, Kim Min-jeon ve In Yo-han üst düzey yetkilileri azil nedeniyle sorumluluk üstlenerek istifa etti.
Bu durum, Han Dong-hoon liderliğindeki partiyi fiilen dağılma tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı.
Öte yandan, Demokratik Parti, azil önergesinin kabulünü demokrasinin yeniden tesis edilmesinin ilk adımıolarak değerlendirdi.

5️⃣ Başbakan Han Deok-soo'nun rolü

Cumhurbaşkanının görevlerinin askıya alınmasıyla birlikte Başbakan Han Deok-soo vekaleten görevlendirildi.
Başbakan, ülke yönetimini istikrarlı bir şekilde sürdürerek cumhurbaşkanlığı boşluğunu doldurmakla yükümlüdür.

Başbakan Han Deok-soo'nun üstleneceği temel görevler

Bakanlar Kurulu toplantılarına başkanlık etme ve ülke yönetimini genel olarak denetlemek
Yabancı büyükelçilerle görüşme ve uluslararası işbirliğini sürdürme
Silahlı kuvvetlerin başkomutanlığı ve ulusal güvenlik yönetimi

Başbakan, ülke yönetiminde yaşanacak boşluğun halkta karışıklığa yol açmaması için çok önemli bir görev üstlendi.

6️⃣ Yurtdışı tepkiler

Cumhurbaşkanı Yoon hakkında azil önergesinin kabulü uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.

ABD CNN: "Güney Kore demokrasisi bir kez daha test ediliyor" diye bildirdi.
İngiltere BBC: "Güney Kore'deki siyasi belirsizliklerin dış politikada belirsizliklere yol açma olasılığı yüksek" diye analiz etti.
Japonya NHK: "Güney Kore'deki anayasal düzenin yeniden tesis edilip edilmeyeceği uluslararası toplumun ilgi odağı" diye bildirdi.

* Uluslararası uzmanların değerlendirmesi

Victor Cha (ABD Kore Yarımadası uzmanı): "Anayasal süreçlere saygı duyulursa Güney Kore demokrasisi güçlenecektir."
Avrupa Siyaset Bilimi Uzmanları Birliği: "Bu azil, Asya demokrasisinin önemli bir örneği olarak kayıtlara geçecektir."

7️⃣ Anayasa hukukçuları ve vatandaşların görüşleri

✅ Anayasa hukukçularının bakış açısı

Anayasa hukukçuları çoğunlukla Meclis'in azil önergesinin kabulünün anayasaya uygun bir kararolduğunu değerlendirdi.
Bazı hukukçular, Anayasa Mahkemesi'nin karar verme kriterlerinin çok katı olacağını tahmin ederek dikkatli bir karar alınmasını talep etti.

✅ Vatandaşların sesleri

Sokak röportajlarında birçok vatandaş "halkın iradesinin dikkate alınması gerektiğini" vurguladı.
Bazıları ise "siyasi belirsizliğin uzun sürmemesi" gerektiğini dile getirdi.

Güney Kore demokrasisi yeni bir sınavda

Cumhurbaşkanı Yoon'un azli, sadece bir cumhurbaşkanıyla ilgili bir olay değil, anayasanın ve demokrasi ilkelerinin nasıl işlediğini ve korunabileceğini gösteren önemli bir örnek teşkil edecektir. Bu azil, halkın iradesi ve anayasal süreçlere dayalı bir karardı ve Anayasa Mahkemesi'nin kararı bu süreci tamamlayacaktır.
Siyasi belirsizliğin uzun süreceği endişeleri dile getirilse de, Güney Kore'nin anayasal düzeni ve demokrasisi bu krizi aşarak daha olgunlaşma fırsatı yakalayacaktır. Her vatandaşın anayasal süreçlerin önemini bir kez daha hatırlaması ve azilden sonra da daha iyi bir ülke ve toplum için çabalarını sürdürmesi beklenmektedir.